مقدمه ابن خلدون، نوشته عبدالرحمن بن خلدون، ترجمه محمدپروین گنابادی
تنها كتاب مهمى
كه از تألیفات ابن خلدون براى ما باقى مانده است عبارت از تاریخى است كه آن را
بنام دراز:
«كتاب العبر و
دیوان المبتدأ و الخبر فى ایام العرب و العجم و البربر و من عاصرهم من ذوى السلطان
الاكبر» خوانده است. این تاریخ بر حسب تعبیر خود مؤلف مشتمل بر یك مقدمه و سه كتاب
است:
مقدمه در فضیلت
علم تاریخ و ... كتابى كه هم اكنون بنام «مقدمه ابن خلدون» معروفست در حقیقت
«مقدمه و كتاب نخستین» كتاب العبر است.
ارزش تحقیقات و
اخبار تاریخى كتاب العبر برحسب اقسام مختلف آن متفاوتست و میتوان گفت مهمترین و با
ارزشترین مباحث آن همان قسمتهایى است كه متعلق بتاریخ بلاد مغرب است، زیرا
اطلاعاتى كه در این قسمت كتاب العبر آمده جنبه ابتكارى دارد و ابن خلدون آنها را
از كتب دیگر نقل نكرده بلكه خود آنها را گرد آورده است، یعنى مطالب مزبور عبارت از
اطلاعات و تجربیاتى است كه وى در ضمن رفت و آمد با قبایل و اقامت در شهرهاى
گوناگون مغرب بدست آورده یا شرح وقایعى است كه خود در آنها دخالت داشته است و
بهمین سبب دو مجلد مزبور از كتاب العبر مأخذ اساسى تاریخ بلاد مذكور از آغاز فتح
اسلام تا قرون اخیر بشمار میرود و مورخان و خاورشناسانى كه در تاریخ مغرب بتحقیق
پرداختهاند میگویند بدون كتاب العبر هرگز اطلاع صحیحى از تاریخ بلاد مغرب و ملتها
و طوایف آن در خلال اعصار مزبور بدست نمىآید. از این رو مىبینیم این قسمت تاریخ
ابن خلدون به بیشتر زبانهاى اروپایى بطور كامل ترجمه شده است، چنانكه این قسمت
تاریخ وى بزبان فرانسه ترجمه شده و در سالهاى 1852 و 1856 در دو جلد در الجزایر
منتشر گردیده است و همچنین بار دیگر در پاریس در سالهاى 1925 و 1927 چاپ شده است.
انتشار ترجمه
فرانسه مقدمه در دانشمندان و متفكرانى كه از آن آگاه شدند تأثیرى عمیق بخشید و دانشمندان
اروپا از نبوغ این متفكر بزرگ عرب سخت در شگفت شدند، چه آنان دریافتند كه وى بر
بسیارى از محققان اروپایى در آراء و نظریههاى با ارزش و مهم سبقت جسته است.
از آن پس
دانشمندان اقتصاد و تاریخ و جامعهشناسى عقاید و نظریههاى ابن خلدون را مورد
مطالعه قرار دادند و انظار دیگران را به عقاید گرانبهاى وى كه از نظر دانشمندان
اروپا بسیار نوین بشمار میرفت و بتازگى مورد بحث و تحقیق آنها واقع شده بود متوجه
ساختند، و روشن گردید كه برخى از معلومات ثابت درباره تاریخ علوم باید در نتیجه
حقایق روشنى كه در مقدمه مورد بحث قرار گرفته است تغییر یابد، زیرا در مثل آنان
پیش از مطالعه مقدمه مىپنداشتند نخستین كسى كه در فلسفه تاریخ ببحث پرداخته ویكو[1]
است ولى از آن پس دانستند كه ابن خلدون در مقدمه خویش بیش از سه قرن و نیم پیش از
ویكو درباره فلسفه تاریخ گفتگو كرده است. و نیز گمان میكردند كه نخستین بار اگوست
كنت جامعه شناسى را پایه گذارى كرده و اصول آنرا بر اساسى علمى مبتنى ساخته است،
لیكن پس از انتشار مقدمه فهمیدند كه ابن خلدون بیش از چهار قرن و نیم پیش از اگوست
كنت این دانش را پایهگذارى كرده است.
برای دانستن
مطالب بیشتر می‌توانید به بخش اول این کتاب مراجعه کنید.
دانلود جلد اول: حدود 6 مگابایت
در 569 صفحه.
دانلود جلد دوم: حدود 5 مگابایت در 440 صفحه.
[1]- ویكو، Clioranni Battista
Vico، در ناپل بسال 1667 متولد شده و در همان شهر بسال
1744 در گذشته
است. وى را اروپاییان نخست بلقب «پایه گذار فلسفه تاریخ» و آنگاه به لقب «پایه گذار
جامعه شناسى» خواندهاند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر